Εργοθεραπεία

Tι είναι η εργοθεραπεία;

H παιδιατρική εργοθεραπεία είναι μία εξειδικευμένη θεραπευτική παρέμβαση που βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν ή να επανακτήσουν πρακτικές ικανότητες και δεξιότητες απαραίτητες για την καθημερινή τους ζωή. Συγκεκριμένα, ασχολείται με παιδιά που παρουσιάζουν αδυναμία ή δυσχέρεια σε κάποιο τομέα ανάπτυξης (αισθητικο-αντιληπτικό, κινητικό, κοινωνικό, ή γνωστικό), με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ανταποκριθούν επαρκώς σε καθημερινές δραστηριότητες που αφορούν την αυτοεξυπηρέτηση (ένδυση, απόδυση, σίτιση, προσωπική υγιεινή, χρήση τουαλέτας), την εκπαίδευση ή τον ελεύθερο χρόνο/ψυχαγωγία. Η εργοθεραπεία διαφοροποιείται κατά πολύ από τη φυσικοθεραπεία, καθώς δεν πρόκειται για αποκατάσταση κινητικών βλαβών, αλλά κυρίως για μέσον ανάπτυξης των κατάλληλων κινητικών δεξιοτήτων, σε κάθε ηλικία. Γι’ αυτόν το λόγο, η εργοθεραπεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το παιχνίδι αλλά και την οργάνωση στο χώρο και το χρόνο.

Σε ποιους απευθύνεται;

• Η εργοθεραπεία απευθύνεται σε παιδιά με δυσκολίες στους παρακάτω τομείς:
• Αδρή - λεπτή κινητικότητα και συντονισμός
• Προγραφικές και γραφοκινητικές δυσκολίες
• Αισθητικοκινητική οργάνωση και παιχνίδι
• Οπτικοκινητική και αντιληπτικοκινητική ικανότητα
• Δραστηριότητες καθημερινής ζωής όπως σίτιση, ένδυση, προσωπική υγιεινή, κ.ά.
• Γνωστικές δεξιότητες
• Κοινωνικές δεξιότητες 

Ενδείκνυται δηλαδή σε σύνδρομα όπως διαταραχή αυτιστικού φάσματος, δυσπραξία, ΔΕΠ-Υ, νοητική υστέρηση, δυσλειτουργία αισθητηριακής ολοκλήρωσης, μαθησιακές δυσκολίες, δυσκολίες στη λεπτή, αδρή κινητικότητα, εγκεφαλική παράλυση. Στις περιπτώσεις νευρολογικών βλαβών, η εργοθεραπεία έχει κι εκεί το ρόλο της, ο οποίος όμως συνυπάρχει συνήθως με αυτόν της φυσικοθεραπείας ή της προσαρμοσμένης κινητικής αγωγής.

Κάθε πρόγραμμα εργοθεραπείας είναι σχεδιασμένο με τέτοιον τρόπο ώστε να ενισχύσει τη λειτουργικότητα του παιδιού στην καθημερινή του ζωή, στο σπίτι και στο σχολείο. Ο εργοθεραπευτής σχεδιάζοντας ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πρόγραμμα, σε κατάλληλα διαμορφωμένη αίθουσα ,χρησιμοποιεί ποικίλα υλικά (όπως μπάλες, κορίνες, κλωστές, χάντρες, επιτραπέζια παιχνίδια, παζλ, κ.τ.λ.). Το πρόγραμμα έχει δυναμικό χαρακτήρα, καθώς τροποποιείται κατάλληλα, ώστε να ταιριάζει στο παιδί.

Ποιος είναι ο σκοπός της θεραπευτικής παρέμβασης;

Σκοπός της παρέμβασης είναι το παιδί να βελτιώσει τις γνωστικές του λειτουργίες, όπως τη μνήμη, τη συγκέντρωση, την αντίληψη και το χώρο-χρονικό προσανατολισμό και να ενισχυθούν οι κινητικές του δεξιότητες, όπως η αδρή και η λεπτή κινητικότητα, ο οπτικοκινητικός συντονισμός και η γραφοκινητικότητα. 

Πιο συγκεκριμένα το παιδί-έφηβος παρουσιάζει βελτίωση στους παρακάτω τομείς: 

• Λεπτή κίνηση: Πιάνει σωστά το μολύβι, ζωγραφίζει τηρώντας τα όρια, έχει κατανοητά γράμματα
• Αδρή κίνηση: Διατηρεί την ισορροπία του, έχει βελτίωση στη στάση του σώματός του, μπορεί να παίξει μπάλα, έχει άνεση στο τρέξιμο και γενικότερα συμμετέχει σε αθλητικές δραστηριότητες
• Δραστηριότητες της καθημερινότητας: Αυτοεξυπηρετείται στη σίτιση, στην ένδυση, στην υπόδυση, στη χρήση τουαλέτας
• Γνωστικές λειτουργίες: Συγκεντρώνεται πιο εύκολα, γίνεται πιο οργανωτικό, αναπτύσσει την οπτική και ακουστική μνήμη, βελτιώνει τον προσανατολισμό του στον χώρο καθώς και τη σχέση του με την αίσθηση του χρόνου
• Κοινωνικές δεξιότητες: Το παιδί γίνεται πιο κοινωνικό, αλληλεπιδρά ομαλά με το περιβάλλον, διατηρεί καλύτερες διαπροσωπικές σχέσεις, σέβεται τους κανόνες και τηρεί τα όρια
• Οπτικοκινητικό συντονισμό και οπτική αντίληψη: Μαθαίνει να συντονίζει το χέρι με το μάτι του και έχει καλύτερες επιδόσεις στη γραφή και τον αθλητισμό
• Πλευρίωση: Ξεχωρίζει το δεξί από το αριστερό, συγχρονισμένα και τις δύο πλευρές για να εκτελέσει μία δραστηριότητα

Πότε χρειάζεται ένα παιδί εργοθεραπεία;

Είναι καλό να ζητήσουμε τη γνώμη ενός εργοθεραπευτή όταν το παιδί, σε σχέση με άλλα παιδιά της ηλικίας του, δείχνει σημάδια ότι:

• Μοιάζει αδύναμο (έχει ελαττωμένο μυϊκό τόνο), χωρίς αντοχή και αδέξιο στην κίνησή του.
• Αποφεύγει το παιχνίδι στην παιδική χαρά ή τα παιχνίδια αθλητικού χαρακτήρα.
• Δυσκολεύεται στη ζωγραφική, σε χειροτεχνίες και κατασκευές.
• Πέφτει εύκολα κάτω, «τρακάρει» πάνω σε άλλους ή σε έπιπλα χτυπάει εύκολα, επειδή δυσκολεύεται να εκτιμήσει τη θέση του σώματός του στο χώρο 
• Χρησιμοποιεί με δυσκολία το ψαλίδι, στην ηλικία του νηπιαγωγείου.
• Ο γραφικός του χαρακτήρας είναι δυσανάγνωστος ή καθρεπτίζει αριθμούς και γράμματα. 
• Μοιάζει να μην αντιλαμβάνεται έννοιες του χώρου και του χρόνου (μέρες- εποχές, το πριν και το μετά, το χθες και το αύριο κλπ).
• Καταβάλει προσπάθεια για να θυμηθεί γεγονότα.
• Παρουσιάζει καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας του η ομιλία του είναι δυσνόητη και χωρίς σωστή άρθρωση 
• Στην καθημερινότητά του χρειάζεται βοήθεια στο ντύσιμο, στο φαγητό, στην περιποίηση του εαυτού του, παρόλο που η ηλικία του, επιτρέπει να είναι ανεξάρτητο.
• Αποφεύγει να παίζει με εκπαιδευτικά παιχνίδια της ηλικίας του.
• Μοιάζει να μην κατανοεί οδηγίες ή να δυσκολεύεται στην εκτέλεσή τους.
• Κουράζεται εύκολα και δεν ολοκληρώνει δραστηριότητες, σχολικές εργασίες κλπ
• Βρίσκεται σε διαρκή κίνηση ή ενεργεί παρορμητικά.
• Αποφεύγει την βλεμματική επαφή ,ακόμα και με οικεία πρόσωπα.
• Μοιάζει απόμακρο, δεν ακούει όταν το φωνάζεις.
• Μοιάζει υπερευαίσθητο σε θορύβους, αγγίγματα και έντονες κινήσεις.
• Δυσκολεύεται συστηματικά στον ύπνο, στο φαγητό, στη χρήση τουαλέτας, στο μπάνιο, στο κούρεμα και την περιποίηση νυχιών κλπ.
• Δυσκολεύεται στην τήρηση κανόνων μιας ομάδας και στην παρέα με τους συνομηλίκους. 

Τι περιλαμβάνει μια εργοθεραπευτική αξιολόγηση;

Μια τυπική αξιολόγηση εργοθεραπείας εμπεριέχει τα εξής στοιχεία: συνέντευξη-συζήτηση με γονείς, παρατήρηση παιδιού σε ελεύθερο παιχνίδι, κλινικές παρατηρήσεις, δομημένες δοκιμασίες αδρού και λεπτού συντονισμού και σταθμισμένα εργαλεία. Μέσα από τις κλινικές παρατηρήσεις και τις δομημένες δραστηριότητες, που 

δίνονται με βάση την ηλικία του παιδιού και σύμφωνα με τα αναπτυξιακά ορόσημα συλλέγονται πληροφορίες σε σχέση με βασικούς τομείς  όπως:

• Οργάνωση, προσοχή και συγκέντρωση
• Αδρή και λεπτή κινητικότητα 
• Ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων και εννοιών (οπτική αντίληψη και διάκριση, η ποσοτική αντίληψη, οι οπτικό-χωρικές έννοιες, κατηγοριοποιήσεις- ταξινομήσεις , επίλυση προβλήματος ,οι έννοιες του χρόνου, διάρκεια εστίασης της προσοχής κλπ). 
• Ανάπτυξη παιχνιδιού (αισθητικοκινητικό- εξερευνητικό, συμβολικό, λειτουργικό, κατασκευαστικό, κοινωνικό.)
• Αισθητηριακή ρύθμιση (οπτικών, ακουστικών, αιθουσαίων, απτικών- ιδιοδεκτικών) 

Αποζημιώνεται η εργοθεραπεία από τα Ασφαλιστικά Ταμεία (ΕΟΠΥΥ);

Αποζημιώνεται από όλα τα Ασφαλιστικά Ταμεία που ανήκουν στον ΕΟΠΥΥ. Βασική όμως προϋπόθεση είναι να διαθέτει το παιδί ιατρική γνωμάτευση από Δημόσιο Φορέα, εγκεκριμένη από τον φορέα ασφάλισης. Με την εγκεκριμένη ιατρική γνωμάτευση και τα κατάλληλα έγγραφα από το κέντρο μας, το θεραπευτικό πρόγραμμα καλύπτεται συνήθως ολόκληρο.

Ποια είναι η διάρκεια και η συχνότητα των συνεδριών;

Οι συνεδρίες εργοθεραπείας είναι κυρίως ατομικές αλλά μπορεί να γίνονται και σε μικρές ομάδες, διάρκειας 45 λεπτών.

Συχνότητα συνεδριών: συνήθως 1 – 2 φορές την εβδομάδα.

Ποια είναι η προϋπόθεση για την επιτυχή εφαρμογή της θεραπευτικής παρέμβασης;

Απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή του εξατομικευμένου εργοθεραπευτικού προγράμματος είναι η παράλληλη παροχή υποστηρικτικής βοήθειας στους γονείς (συμβουλευτική γονέων) και η συνεργασία με το εκπαιδευτικό πλαίσιο.