Επιστημονικά Άρθρα, Νέα & Σεμινάρια
Μην χάσετε τα ενημερωτικά e-mail μας με τα πιο πρόσφατα άρθρα, νέα και σεμινάρια του ΚΕ.ΨΥ.Π.Ε.
Tα μέτρα για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του κορονοϊού αλλάζουν την καθημερινότητα μας και δημιουργούν μια καινούργια πραγματικότητα. Είναι ατομική υπόθεση το πώς θα επιλέξουμε να «απαντήσουμε» σε αυτήν την αλλαγή. Πρόκειται για μια ευκαιρία που δίνεται στους γονείς ώστε να έρθουν πιο κοντά με τα παιδιά τους και να χτίσουν μια ασφαλέστερη σχέση. Μια ευκαιρία να επανασυνδεθούν με το παιδί τους και να “γεμίσουν” και εκείνοι συναισθηματικά. Στα πλαίσια αυτής της ευκαιρίας μπορούν παράλληλα να εξοικονομήσουν χρόνο για τον εαυτό τους για μια διαδικτυακή επικοινωνία με φιλικά τους πρόσωπα (π.χ. διαδυκτιακό “καφεδάκι”) κατά την οποία θα μοιράζονται τα συναισθήματα τους.
Πάμε όμως να δούμε πώς μπορούμε να πλησιάσουμε το παιδί μας. Δοκιμάζουμε να γεμίσουμε τη δεξαμενή αγάπης του παιδιού μας, τραβώντας του την προσοχή μέσω συζήτησης, αγκαλίτσας και ίσως σωματικού παιχνιδιού (π.χ.γαργάλημα). Επιπλεόν, θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ένα πρόγραμμα «καθαριότητας σπιτιού», στο οποίο τα παιδιά θα συμμετέχουν. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει μικρές δουλίτσες, όπως ξεσκόνισμα, σκούπισμα, πλύσιμο πιάτων, στρώσιμο κρεβατιού. Το μαγείρεμα, επίσης, είναι ελκυστικό για τα παιδιά και ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ των αδελφιών. Μπορούμε να ετοιμάσουμε τα υλικά απλών συνταγών με σκοπό τα παιδιά μόνα τους να τις υλοποιούν και εμείς απλά να επιβλέπουμε και να επεμβαίνουμε όπου χρειάζεται, ανάλογα με το ηλικιακό στάδιο του παιδιού ( π.χ. κέικ, πίτσα, τυροπιτάκια, κουλουράκια). Βάλτε μουσικούλα και δημιουργείστε μαζί με τα παιδιά σας! Μπορούν οι εργασίες του σπιτιού να γίνουν τρόπος διασκέδασης. Όλες αυτές οι δραστηριότητες μπορούν να ενισχύσουν την αυτοεκτίμηση των παιδιών μας καθώς τους δείχνουμε ότι τα εμπιστευόμαστε και τους αναθέτουμε αρμοδιότητες. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι κατά τη διάρκεια όλων αυτών των δραστηριοτήτων χτίζετε μια σχέση με το παιδί σας. Για το λόγο αυτό, μείνετε «ανοιχτοί» σε δικές τους προτάσεις και στα ενδιαφέροντα τους. Δεν χρειάζεται να γίνονται τα πράγματα πάντα όπως τα έχετε στο μυαλό σας. Μπορούν να γίνουν και με άλλους τρόπους, εξίσου αποτελεσματικούς. Διαπραγματευτείτε τους τρόπους αυτούς με τα παιδιά σας και δώστε τους χώρο, δείχνοντας τους εμπιστοσύνη. Αν δεν πιστέψετε εσείς σε αυτά πώς θα πιστέψουν αυτά στον εαυτό τους; Αγκαλιάστε την διαφορετικότητα του παιδιού σας και αγαπήστε το και τις στιγμές που διαφωνείτε, όσο και αν σας δυσκολεύει. Όταν το παιδί αισθανθεί ότι το αγαπάτε και αποδέχεσθε άνευ όρων και στις δύσκολες στιγμές θα σας επιστρέφει τελείως διαφορετικές συμπεριφορές.
Ένας άλλος τρόπος να περάσουμε δημιουργικό χρόνο με τα παιδιά μας είναι παίζοντας επιτραπέζια. Τα επιτραπέζια είναι ένας καλός τρόπος ώστε να μάθουν τα παιδιά να αποκτούν ανοχή στην ματαίωση και να αντέχουν μια ενδεχόμενη «ήττα» στο παιχνίδι ή στη ζωή. Άλλωστε, είναι επιλογή του παιδιού αν θα μάθει να το ονομάζει «ήττα». Ο Edison όταν ρωτήθηκε πώς νιώθει για τις 1000 αποτυχημένες προσπάθειές του, απάντησε πώς δεν απέτυχε 1000 φορές αλλά πώς για να δημιουργηθεί ο λαμπτήρας και να φτάσει στην επιτυχία χρειάστηκαν 1000 βήματα.
Τι άλλο, όμως, θα μπορούσαμε να κάνουμε όλοι μαζί ώστε να έρθουμε κοντά; Μπορούμε, να παίξουμε κρεμάλα, παντομίμα, ζώα-φυτά-πράγματα, ή να κατασκευάσουμε μαζί έργα τέχνης από πλαστελίνη. Ωραία ιδέα θα ήταν να φτιάξουμε δικό μας επιτραπέζιο, να δημιουργήσουμε μαζί τους μια ιστορία, να διαβάσουμε παραμύθια, να συζητήσουμε τα συναισθήματα των ηρώων των παραμυθιών (ενισχύοντας την συναισθηματική τους νοημοσύνη), να ζωγραφίσουν στιγμές που ένιωσαν όμορφα αλλά και δύσκολα συναισθήματα και να μιλήσουμε για αυτά, να φτιάξουμε μια πόλη με τουβλάκια, να παίξουμε το κυνήγι του θησαυρού, το παιχνίδι του ζεστό-κρύο. Μπορούμε, επίσης, να φτιάξουμε «δοκό ισορροπίας», ακουμπώντας στο πάτωμα ένα σχοινάκι και να ζητήσουμε στα παιδιά να περπατήσουν στη δοκό χωρίς να πέσουν, να χορέψουμε, να τραγουδήσουμε, να βρούμε ρούχα από την ντουλάπα και να μασκαρευτούμε. Επιπρόσθετα, μπορούμε να δούμε όλοι μαζί παιδικές ταινίες και να σχολιάζουμε καταστάσεις και συναισθήματα που δημιουργούνται στους ήρωες αναφέροντας και δικές μας παρόμοιες εμπειρίες (πχ Ρωτάμε πώς νιώθει το παπάκι που το κοροιδεύουν τα άλλα παπάκια; Λέμε και εμείς οι ίδιοι πώς αισθανόμαστε για το παπάκι και τι πιθανόν θα βοηθούσε το παπάκι να νιώσει καλύτερα). Με τον τρόπο αυτό το παιδί μαθαίνει να αναγνωρίζει τα συναισθήματα του και παίρνει το μήνυμα ότι «επιτρέπεται» να τα εκφράζει στους γονείς του. Επίσης, με αφορμή τον κορονοϊό μπορούν να συζητηθούν τρόποι διαχείρισης των έντονων συναισθημάτων με αποδεκτούς τρόπους. Μαθαίνουμε έτσι όλοι μαζί πώς να αντέχουμε τα δύσκολα συναισθήματα μας και με ποιους τρόπους επιλέγουμε να αποφορτίζουμε το θυμό και το άγχος μας ώστε να μην επιβαρύνουμε της σχέσεις μας με τους άλλους. Μπορούμε στα πλαίσια αυτής της συζήτησης να ρωτήσουμε το παιδί τι αισθάνεται ότι θα ήταν βοηθητικό για εκείνο να κάνει τις στιγμές που νιώθει δύσκολα συναισθήματα και του δίνουμε χρόνο να σκεφτεί. Θα μπορούσαμε να του προτείνουμε και μεις πράγματα που θα μπορούσαν να είναι βοηθητικά και να το αφήσουμε να τα σκεφθεί και πιθανόν να επιλέξει.
Με τους εφήβους, που αναπτυξιακά έχουν την ανάγκη του δικού τους “ζωτικού” χώρου και που οι φίλοι τους είναι οι σημαντικοί, περιοριζόμαστε στις δραστηριότητες που μπορούμε να προτείνουμε. Μπορούμε ,για παράδειγμα ,να συζητήσουμε μαζί τους, να δούμε μια ταινία που αυτοί θα επιλέξουν, να αθληθούμε στο σπίτι, να μαγειρέψουμε, να ασχοληθούμε με την κηπουρική στο μπαλκόνι.
Στα παιδιά αρέσει το πρόγραμμα, το οποίο έχει ανατραπεί με το κλείσιμο των σχολείων. Είναι, λοιπόν, σημαντικό να τους δημιουργήσουμε άλλες σταθερές, οι οποίες θα ενισχύσουν την αίσθηση της ασφάλειας. Μπορούμε , λοιπόν, να φτιάξουμε ένα δομημένο εβδομαδιαίο πρόγραμμα με σαφείς δράσεις μέσα στην ημέρα, το οποίο μπορεί να είναι ευέλικτο και να αλλάζει εφόσον συζητηθεί. Φροντίζουμε, όμως , να κρατάμε γενικά σταθερή την ώρα των γευμάτων και τις ώρες ύπνου των παιδιών.
Τέλος, μέσα σε όλο αυτό είναι καλό να θυμόμαστε ότι αποτελούμε μοντέλο - πρότυπο για τα παιδιά μας. Τα παιδιά μας παρακολουθούν σε όλες τις στιγμές μας και αντιγράφουν τις συνήθειες και τις συμπεριφορές μας, εσωτερικεύοντας παρόμοιους μηχανισμούς αντίδρασης. Επομένως, βλέπουν τις αντιδράσεις μας σε διάφορες καταστάσεις, παρακολουθούν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούμε στην κατάσταση που έχει προκύψει με τον κορονοϊό, στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους, την υπομονή μας, τον έλεγχο του εαυτού μας. Είναι στο χέρι μας να επιλέξουμε πώς θέλουμε να τους μάθουμε να διαχειρίζονται τις δυσκολίες της ζωής. Με ανθεκτικότητα ή στρες; Χαμόγελα, αισιοδοξία και δημιουργικότητα ή απαισιοδοξία, γκρίνια και κατσουφιά; Ας επενδύσουμε σε αυτές τις στιγμές δημιουργώντας όμορφες αναμνήσεις με τα παιδιά μας! Είναι η πιο όμορφη ευκαιρία να καλλιεργήσουμε την συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών μας.
Ειρήνη Καραμανή, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια- Επιστημονική Υπεύθυνη ΚΕ.ΨΥ.Π.Ε
Η Ειρήνη Καραμανή αποφοίτησε με άριστα από το τμήμα Ψυχολογίας του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου και έχει ολοκληρώσει δυο μεταπτυχιακά «Έλεγχος στρες και προαγωγή υγείας» στην Ιατρική σχολή Αθηνών και «Παιδοψυχολογία» στο Πανεπιστήμιο του Central Lancashire. Ειδικεύτηκε στα πλαίσια τετραετούς εκπαίδευσης στη Συστημική προσέγγιση στην ψυχοθεραπεία ατόμων, ομάδων και οικογενειών στο Ινστιτούτο Εκπαίδευσης και Έρευνας στη Συστημική Ψυχοθεραπεία “Λόγω Ψυχής”, όπου συνδυάζονται στοιχεία ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας, αφηγηματικής ψυχοθεραπείας και νευροεπιστημών.