Πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία σε παιδιά, εφήβους, ενήλικες και οικογένειες

Κατά τη διάρκεια της ατομικής ψυχοθεραπείας αξιοποιείται μια εμπλουτισμένη  Συστημική ψυχοθεραπευτική προσέγγιση στα πλαίσια  ενός τεχνικού εκλεκτισμού/ σύνθεσης με άλλες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις (Αφηγηματική, Ψυχοδυναμική, Γνωσιακή-συμπεριφορική, Προσωποκεντρική) και στοιχεία νευροεπιστημών, λαμβάνοντας υπόψη την προσωπικότητα  και το αίτημα του θεραπευόμενου και υπό την ασφάλεια της τήρησης του απορρήτου. Σε ορισμένες περιπτώσεις ,προτείνεται συνδυαστική προσέγγιση ψυχοθεραπείας και φαρμακοθεραπείας. Στα πλαίσια της συστημικής προσέγγισης στη ψυχοθεραπεία ο θεραπευόμενος αντιμετωπίζεται ως μέλος ενός συστήματος που βρίσκεται σε συνεχή αλληλεπίδραση κι «ανταλλαγή» πληροφοριών με τα υπόλοιπα μέλη του συστήματος (π.χ. της οικογένειας, της σχολικής τάξης, της επιχείρησής στην οποία δουλεύει, της κοινωνίας κ.λ.π.). Έτσι ακόμα και στην ατομική θεραπεία, ένα σύμπτωμα ή μια δυσλειτουργική συμπεριφορά ερμηνεύεται με βάση το πλαίσιο – σύστημα ,μέσα στο οποίο εμφανίζεται. Η συστημική ψυχοθεραπεία, λοιπόν, εφαρμόζεται σε άτομα, ζευγάρια, οικογένειες και ομάδες. Οι συστημικοί ψυχοθεραπευτές δεν δουλεύουν μόνο με οικογένειες αλλά και με άτομα χωρίς αυτό να αναιρεί το συστημικό τους προσανατολισμό. Άλλωστε, οι άνθρωποι κουβαλούν στη θεραπεία τους το σύστημα της οικογένειας τους.

Η συμμετοχή σε ομάδα ψυχοθεραπείας και προσωπικής ανάπτυξης συνιστάται μετά από ένα διάστημα ατομικής ψυχοθεραπείας, σε άτομα που θέλουν να εμβαθύνουν την αυτογνωσία τους, να προχωρήσουν την προσωπική τους ωρίμανση και εξέλιξη και να επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στις σχέσεις και στην ζωή τους , αξιοποιώντας και την δυναμική της ομάδας. Ο αριθμός των μελών της ομάδας είναι 5 – 10 άτομα που έχουν επιλεγεί με συγκεκριμένα κριτήρια από τον ψυχολόγο-ψυχοθεραπευτή. Η θεραπευτική ομάδα, λειτουργώντας ως ένας «κοινωνικός μικρόκοσμος» αλλά και ως «συμβολική οικογένεια» μπορεί να προσφέρει διορθωτικές συγκινησιακές εμπειρίες και να αλλάξει δυσλειτουργικά μοτίβα αλληλεπίδρασης των ατόμων με το περιβάλλον τους.

Σύμφωνα με τη Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία η κάθε συμπεριφορά - φυσιολογική ή παθολογική - είναι αποτέλεσμα μιας διαδικασίας επικοινωνίας, πάντα μέσα σε κάποιο πλαίσιο σχέσεων. Ένα σύμπτωμα, συνεπώς, δεν αντιμετωπίζεται ως ατομικό πρόβλημα αλλά ως αποτέλεσμα δυσλειτουργικών σχέσεων ή στρεσογόνων συνθηκών, σε κρίσιμες φάσεις στην ζωή της οικογένειας. Επίσης, δίνεται έμφαση στο ρόλο των ευρύτερων συστημάτων όπως η κοινότητα, η κοινωνία και ο πολιτισμός στον οποίο ανήκει η οικογένεια. Μέσα στο οικογενειακό σύστημα υπάρχουν ρόλοι και μοτίβα συμπεριφοράς, τα οποία τείνουν να μένουν σταθερά σε όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου καθώς οι άνθρωποι τείνουν να «παίζουν» στην «καινούργια» οικογένεια ρόλους που αναλάμβαναν και στην οικογένεια καταγωγής τους. Η οικογενειακή θεραπεία ενθαρρύνει τα μέλη της οικογένειας να αναγνωρίσουν επαναλαμβανόμενα μοτίβα συμπεριφοράς και ρόλους που έχουν υιοθετήσει και να εξετάσουν την χρησιμότητα αυτών στο παρόν καθώς επίσης και να ανακαλύψουν νέες οπτικές.

Στο ΚΕ.ΨΥ.Π.Ε, η διαχείριση του στρες μπορεί να γίνει ατομικά ή ομαδικά σε παιδιά αλλά και ενήλικες. Στις ομάδες διαχείρισης του στρες,  απώτερος σκοπός είναι η εκμάθηση επιστημονικών μεθόδων διαχείρισης του στρες (πχ προοδευτική μυϊκή χαλάρωση, καθοδηγούμενος οραματισμός, διαφραγματικές αναπνοές, Τεχνική Ενσυνειδητότητας , Τεχνική συναισθηματικής απελευθέρωσης-EFT, γνωσιακή αναδόμηση, κ.α)  και η απελευθέρωση αρνητικών συναισθημάτων. Πρόκειται για επιστημονικά τεκμηριωμένες τεχνικές που εφαρμόζονται ευρέως σε Ευρώπη και Αμερική. Η αποτελεσματικότητα των εν λόγω τεχνικών έχει αποδειχθεί στα πλαίσια αντίστοιχων ερευνών. 

Η Ψυχοθεραπεία Ζεύγους απευθύνεται στα ζευγάρια εκείνα που η ζωή τους στη σχέση ή στον γάμο χαρακτηρίζεται από έλλειψη επικοινωνίας, έντονες αντιπαραθέσεις, συναισθήματα απογοήτευσης ή θυμού. Οι διαφορετικοί χαρακτήρες, οι ανάγκες και οι επιθυμίες του κάθε συντρόφου, οι ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις της καθημερινότητας, καθώς και οι αλλαγές που προκύπτουν από τις διαφορετικές φάσεις του κύκλου ζωής του ζευγαριού (π.χ γέννηση παιδιού, απώλεια γονέα) είναι πιθανόν να δυσκολέψουν ένα ζευγάρι. Οι άλυτες ενδοψυχικές συγκρούσεις των συντρόφων, που προέρχονται από την οικογένεια προέλευσης τους, συνεχίζουν να εκφράζονται και να επαναλαμβάνονται με τα οικεία πρόσωπα του παρόντος, όπως με τον/τη σύζυγο( ή με τα παιδιά αν υπάρχουν). Ως εκ τούτου, ο τρόπος που κάθε άνθρωπος έχει βιώσει τις σχέσεις μέσα στην πατρική του οικογένεια επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό και τον τρόπο που σχετίζεται στο σήμερα με τους ερωτικούς του συντρόφους. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας ζεύγους, το ζευγάρι συνειδητοποιεί τον τρόπο που οι εσωτερικευμένες «φωνές» της οικογένειας προέλευσης τους επηρεάζουν την σχέση τους στο παρόν

Η συμβουλευτική γονέων στοχεύει στην παροχή υποστήριξης στο γονεϊκό  ρόλο ώστε να ενισχυθεί η ποιότητα της σχέσης παιδιού- γονέα και η συνεργασία μεταξύ τους. Τα μέλη του οικογενειακού συστήματος βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση μεταξύ τους, συνεπώς «αλλάζοντας οι γονείς» (δηλαδή αποκτώντας συνειδητότητα του ρόλου τους στη γονεϊκή σχέση) «αλλάζει και το παιδί».Η συμβουλευτική γονέων είναι απαραίτητη παράλληλα με την ατομική θεραπεία ή άλλου είδους βοήθεια που προσφέρεται στο παιδί ή στον έφηβο, σε ευρύ φάσμα ψυχολογικών δυσκολιών της παιδικής και εφηβικής ηλικίας. . Σε μερικές περιπτώσεις, μάλιστα, η συμβουλευτική γονέων μπορεί να είναι από μόνη της αποτελεσματική χωρίς τη συμμετοχή του παιδιού ή του εφήβου.

Βασικός σκοπός των σχολών γονέων αποτελεί η πρόληψη της ψυχικής υγείας του παιδιού αλλά και η εκπαίδευση και στήριξη κάθε μητέρας και πατέρα, στον σύνθετο και απαιτητικό ρόλο του γονιού. Με τον τρόπο αυτό ο γονέας  αισθάνεται περισσότερο επαρκής στην άσκηση του γονικού ρόλου του. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε γονείς παιδιών όλων των ηλικιών. Η θεματολογία των ομάδων γονέων δεν είναι στατική και διαμορφώνεται ανάλογα με τα αιτήματα των γονέων που συμμετέχουν .

Η Ψυχοπαιδαγωγική παρέμβαση σε ατομική η ομαδική βάση, συνίσταται σε ένα πρόγραμμα προαγωγής της ψυχικής υγείας παιδιών/εφήβων, οι οποίοι έχουν διαγνωσθεί με ενδογενείς, διαπροσωπικές δυσκολίες ή/και προβλήματα συμπεριφοράς, καθώς και με δυσκολίες μάθησης (πρωτογενείς ή δευτερογενείς). Ο στόχος είναι η εκπαίδευση σε κοινωνικές δεξιότητες και η βελτίωση της αυτοεικόνας και της αυτοεκτίμησης των παιδιών που συμμετέχουν. Με  άλλα λόγια τα παιδιά εκπαιδεύονται στην ανάπτυξη της συναισθηματικής τους νοημοσύνης (ΕQ).

Οι Μαθησιακές Δυσκολίες είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μια ανομοιογενή ομάδα διαταραχών, οι οποίες εκδηλώνονται με σημαντικές δυσκολίες στην πρόσκτηση και χρήση ικανοτήτων ομιλίας, ανάγνωσης, γραφής, συλλογισμού ή μαθηματικής ικανότητας. Οι διαταραχές αυτές είναι εγγενείς στο άτομο, αποδίδονται σε δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος και μπορεί να υπάρχουν σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Με τις Μαθησιακές Δυσκολίες μπορεί να συνυπάρχουν προβλήματα συμπεριφοράς. 

Το τμήμα ειδικής διαπαιδαγώγησης στο ΚΕ.ΨΥ.ΠΕ επικεντρώνεται στην αξιολόγηση, διάγνωση και αποκατάσταση των μαθησιακών δυσκολιών σε παιδιά ηλικίας 4-18 ετών. Στόχος είναι η ολοκληρωμένη αξιολόγηση και ο σχεδιασμός ενός εξατομικευμένου προγράμματος μαθησιακής παρέμβασης &αποκατάστασης. Το εν λόγω πρόγραμμα περιλαμβάνει τη χρήση εναλλακτικών μεθόδων διδασκαλίας και εκπαιδευτικού υλικού κατάλληλα προσαρμοσμένου στις ανάγκες του παιδιού/έφηβου, ώστε να καταφέρει να αναδείξει το δυναμικό του.

Η Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με την πρόληψη,  διάγνωση και θεραπεία των διαταραχών της επικοινωνίας, του λόγου και της ομιλίας . Οι διαταραχές αυτές που μπορεί να έχουν νευροαναπτυξιακή, εξελικτική, οργανική ή/και συναισθηματική αιτιολογία, επηρεάζουν την επικοινωνιακή επάρκεια του παιδιού και τη σχέση με τον εαυτό του και το περιβάλλον. Εκδηλώνονται συνήθως στην προσχολική ηλικία και χρειάζεται να αντιμετωπιστούν έγκαιρα, ώστε να αποκατασταθεί η γλωσσική οργάνωση του παιδιού, να διευκολυνθεί η κοινωνικοποίησή του και η προσαρμογή του στο σχολείο, η κατάκτηση ανάγνωσης και γραφής και να προληφθούν τυχόν μαθησιακές δυσκολίες.

Το τμήμα Λογοθεραπείας στο ΚΕΨΥΠΕ επικεντρώνεται στην πρόγνωση, αξιολόγηση , διάγνωση καθώς και  θεραπευτική παρέμβαση των διαταραχών που εμφανίζονται στην κοινωνική επικοινωνία, στην ανάπτυξη του λόγου-ομιλίας και στη φωνή που προκύπτουν από νευρολογικές, αναπτυξιακές ή λειτουργικές αιτίες. Η αξιολόγηση και διάγνωση πραγματοποιείται μέσα από  προσαρμοσμένες και σταθμισμένες δοκιμασίες στην ελληνική γλώσσα, με ανεπίσημες φόρμες ελέγχου δεξιοτήτων  (άτυπη αξιολόγηση) και με συνεχή κλινική παρατήρηση.

H παιδιατρική εργοθεραπεία είναι μία εξειδικευμένη θεραπευτική παρέμβαση που βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν ή να επανακτήσουν πρακτικές ικανότητες και δεξιότητες απαραίτητες για την καθημερινή τους ζωή. Συγκεκριμένα, ασχολείται με παιδιά που παρουσιάζουν αδυναμία ή δυσχέρεια σε κάποιο τομέα ανάπτυξης με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ανταποκριθούν επαρκώς σε καθημερινές δραστηριότητες που αφορούν την αυτοεξυπηρέτηση, την εκπαίδευση ή τον ελεύθερο χρόνο/ψυχαγωγία.

Ο εργοθεραπευτής σχεδιάζοντας ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πρόγραμμα, σε κατάλληλα διαμορφωμένη αίθουσα, χρησιμοποιεί ποικίλα υλικά (όπως μπάλες, κορίνες, κλωστές, χάντρες, επιτραπέζια παιχνίδια, παζλ, κ.τ.λ.). Το πρόγραμμα έχει δυναμικό χαρακτήρα καθώς τροποποιείται κατάλληλα ώστε να ταιριάζει στο παιδί.

Τα εξατομικευμένα προγράμματα παρέμβασης απευθύνονται σε ενήλικες που έχουν διαγνωσθεί με Δυσλεξία κατά την παιδική ηλικία ή δεν έχουν διαγνωσθεί, παρόλα αυτά παρουσιάζουν δυσκολίες στην ενήλικη ζωή στην ανάγνωση, στον γραπτό λόγο (ορθογραφημένη γραφή), στον προφορικό λόγο, στην κατανόηση ενός κειμένου, στα μαθηματικά στον χωροχρονικό προσανατολισμό, στην μνήμη, στην ανάπτυξη λεξιλογίου κλπ. Η παρέμβαση απευθύνεται σε επαγγελματίες ή φοιτητές, στους οποίους τα συμπτώματα της Δυσλεξίας  δυσχεραίνουν την επαγγελματική τους ζωή και την καθημερινότητα τους.

Το KE.ΨΥ.ΠΕ παρέχει εξειδικευμένες εποπτείες οι οποίες απευθύνονται σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας (ψυχολόγους , ψυχοθεραπευτές , ψυχιάτρους & συμβούλους ψυχικής υγείας), σε ειδικούς παιδαγωγούς & εκπαιδευτικούς καθώς επίσης και σε λογοθεραπευτές - λογοπεδικούς. Ο στόχος που έχουν οι εποπτείες είναι θεραπευτικός, διαγνωστικός και καθοδηγητικός για το επαγγελματία. Ο επαγγελματίας έχει τη δυνατότητα να επικοινωνήσει για να μοιραστεί τους προβληματισμούς του και να υποστηριχθεί μέσα από τη δημιουργία κατάλληλου εξατομικευμένου θεραπευτικού προγράμματος, παρέχοντας εποπτικό υλικό όπου κρίνεται απαραίτητο.