Επιστημονικά Άρθρα, Νέα & Σεμινάρια
Μην χάσετε τα ενημερωτικά e-mail μας με τα πιο πρόσφατα άρθρα, νέα και σεμινάρια του ΚΕ.ΨΥ.Π.Ε.
Η διαφορά ανάμεσα στα δυο φύλα και στον τρόπο που σχετίζονται έχει βιοχημική βάση. Οι περισσότερες συγκρούσεις ανδρών-γυναικών έχουν τη βάση τους εκεί. Με άλλα λόγια οι ορμονικές διαφορές ανάμεσα στα δυο φύλα επηρεάζουν τον τρόπο που ερμηνεύουν ο ένας τον άλλον καθώς και τον τρόπο που αντιδρούν.
Σε έναν άντρα το στρες το μειώνουν τα αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης ενώ σε μια γυναίκα τα αυξημένα επίπεδα οκυτοκίνης. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι και τα δυο φύλα χρησιμοποιούν τεστοστερόνη και οκυτοκίνη για να χαλαρώσουν και να μειώσουν τα επιπέδα κορτιζόλης τους (ορμόνη στρες) αλλά διαφέρουν πολύ ως προς την ποσότητα κάθε ορμόνης που χρειάζονται και ως προς το πόσο αποτελεσματικά την παράγουν και την αποθηκεύουν.
Τι σημαίνει, όμως, αυτό πρακτικά; Αυτό σημαίνει ότι οι άντρες πρέπει να παράγουν 30 φορές περισσότερη τεστοστερόνη από τις γυναίκες για να συνέλθουν από το στρες. Και πώς συμβαίνει αυτό; Ένας άντρας εκκρίνει για παράδειγμα τεστοστερόνη όταν καταφέρει να επιλύσει ένα πρόβλημα ή να πετύχει ένα ανώτερο σκοπό ή να χαλαρώσει απλά στον καναπέ. Επίσης, όταν μια γυναίκα καταφέρνει να κάνει έναν άντρα να νιώσει χρήσιμος και επιτυχημένος τον βοηθάει να παράγει περισσότερη τεστοστερόνη. Η ιδανική σύντροφος για έναν άντρα είναι μια γυναίκα που να μπορεί να την ικανοποιήσει. Άρα είναι σημαντικό να μην ξεχνούν οι γυναίκες να λένε ευχαριστώ στους συντρόφους τους και να εκδηλώνουν ευχαρίστηση και θαυμασμό για εκείνους δείχνοντας εκτίμηση και για το πιο μικρό πράγμα που εκείνοι προσφέρουν.
Από την άλλη πλευρά οι γυναίκες καταναλώνουν πιο γρήγορα από τους άντρες τα αποθέματα οκυτοκίνης (ορμόνη της αγάπης και ορμόνη κατά του στρες) με αποτέλεσμα να αναζητούν συχνότερα δραστηριότητες που συνδέονται με λήψη και παροχή φροντίδας, στοργής και υποστηρικτικής στάσης καθώς με αυτό τον τρόπο χαλαρώνουν. Όταν για παράδειγμα μιλάει μια γυναίκα για τα συναισθήματα της και τα προβλήματα της (10 λεπτά για τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα) τη βοηθάει να νιώθει ότι κάποιος τη βλέπει, την ακούει, την καταλαβαίνει και την αγαπάει. Αυτός είναι και ο λόγος που είναι σημαντικό πολλές φορές οι άντρες απλώς να ακούν την σύντροφό τους χωρίς να προσπαθούν να λύσουν τα προβλήματα της. Ωστόσο, μια γυναίκα χρειάζεται να μπορεί να βρει διάφορους τρόπους να παράγει οκυτοκίνη στα πλαίσια πολλών διαφορετικών καταστάσεων (πχ το διάβασμα ενός καλού βιβλίου, το μανικιούρ, ένα μασαζ, μια βόλτα με παιδιά ή εγγόνια, φαγητό με μια φίλη, ή ένα σαββατοκύριακο μόνο με γυναίκες. Αν η γυναίκα, λοιπόν, περιμένει μόνο από τον άντρα να την υποστηρίζει στην παραγωγή οκυτοκίνης το αποτέλεσμα θα είναι να μειώνει την τεστοστερόνη του άντρα και να αυξάνει τη δική της οδηγώντας και τους δυο σε περισσότερο στρες.
Οι γυναίκες νευριάζουν συχνά με τους άνδρες επειδή δεν είναι τόσο επικοινωνιακοί όσο εκείνες. Επίσης, οι άνδρες κατηγορούνται συχνά καθόσον όπως πολλές γυναίκες υποστηρίζουν δεν είναι τόσο εκδηλωτικοί όσο οι γυναίκες-άρα αναίσθητοι. Οι νευροεπιστήμες μας δίνουν αρκετές βιολογικές πληροφορίες για τη δομή του ανδρικού και γυναικείου εγκέφαλου που δικαιολογεί τέτοιου είδους φαινόμενα. Για παράδειγμα, οι γυναίκες φαίνεται να έχουν μεγαλύτερο μεσολόβιο σε σχέση με τους άνδρες. Το γεγονός αυτό συνδέεται με καλύτερη επικοινωνία δεξιού και αριστερού εγκεφαλικού ημισφαιρίου. Το τελευταίο σχετίζεται με την αναλυτικότερη σκέψη που παρουσιάζουν οι γυναίκες και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον τους για επικοινωνία (υψηλότερη συναισθηματική νοημοσύνη). Μια θεωρία μάλιστα υποστηρίζει ότι, στην ουσία ο αυτισμός είναι μια έκφραση του «ακραίου αρσενικού εγκεφάλου», ο οποίος αποτυγχάνει πλήρως να ανοιχτεί συναισθηματικά στους γύρω του.
Συχνά οι γυναίκες θυμώνουν που οι άνδρες δεν αντιλαμβάνονται τα μη λεκτικά μηνύματα που τους περνάνε. Πολύ συχνά ένας ειδικός θα ακούσει από μία γυναίκα να λέει για τον σύντροφό της «Μα αφού του το δείχνω και δεν καταλαβαίνει. Χρειάζεται και να το πω;» Η απάντηση είναι βεβαίως και ναι. Πάρα πολλά προβλήματα στην επικοινωνία προκύπτουν όταν θεωρούμε ότι το μυαλό του άλλου λειτουργεί όπως το δικό μας και αντιλαμβάνεται με τον ίδιο τρόπο τις καταστάσεις. Επομένως είναι απαραίτητο λεκτικά να περιγράψουμε στον άλλον το πως αντιλαμβανόμαστε μία κατάσταση και να σιγουρευτούμε ότι και αυτός κατάλαβε τι εννοούμε. Και στην λεκτική επικοινωνία όμως μπορούν να γίνουν λάθη, καθώς φιλτράρουμε τα μηνύματα με βάση τις εμπειρίες μας.
Η εξέταση του συγκεκριμένου παραδείγματος μόνο υπό το πρίσμα των νευροεπιστημών δεν θα μας έδινε μια ολοκληρωμένη εικόνα καθόσον στην περίπτωση αυτή δεν θα είχαμε λάβει υπόψη μας μια σημαντική μερίδα ανδρών που φαίνεται να εμφανίζει υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη. Τα εν λόγω άτομα φαίνεται να είναι πολύ ικανά στην έκφραση/επικοινωνία και διαχείριση των συναισθημάτων τους. Στην περίπτωση αυτή, λοιπόν, το παράδειγμα μας θα μπορούσε να μελετηθεί στα πλαίσια της συστημικής θεώρησης και της θεωρίας της προσκόλλησης. Πιο συγκεκριμένα, ο τύπος του συναισθηματικού δεσμού που έχει αναπτύξει ένα παιδί παίζει καθοριστικό ρόλο στις μετέπειτα διαπροσωπικές του σχέσεις. Επιπλέον, ο τρόπος ανατροφής παίζει σημαντικό ρόλο. Για παράδειγμα, οι άνδρες που παρουσιάζουν υψηλότερη συναισθηματική νοημοσύνη μπορεί να έχουν μεγαλώσει σε ένα οικογενειακό περιβάλλον που τους ενθάρρυνε στην αναγνώριση, έκφραση και περιγραφή των συναισθημάτων τους.
Ας προσπαθήσουμε να εξασφαλίσουμε ότι ο σύντροφος που αγαπάμε παίρνει αυτό που χρειάζεται χωρίς να θυσιάζουμε αυτό που θέλουμε η χρειαζόμαστε . Για να βρούμε την ισορροπία αυτή το πρώτο βήμα είναι να κατανοήσουμε ο ένας τον άλλο σε ένα κλίμα αποδοχής .Έχουμε τη δυνατότητα να επιλέξουμε αν θέλουμε να βγάζουμε στην επιφάνεια τα καλύτερα στοιχεία του συντρόφου μας ή τα χειρότερα. Ας μη ξεχνάμε ότι όταν ένας άντρας βρίσκει τρόπους να ανεβάσει το επίπεδο της οκυτοκίνης στη γυναίκα μειώνοντας το στρες της, αυτό καταλήγει να ανεβάζει και το δικό του επίπεδο τεστοστερόνης. Άλλωστε οι ρόλοι μπορεί και να αλλάξουν στη συνέχεια καθώς ο μέσος άντρας στα 58 του παράγει περισσότερα οιστρογόνα από τη γυναίκα και αυτό σε συνδυασμό με την έλλειψη τεστοστερόνης που βιώνει μπορεί να τον κάνουν να θέλει να μοιράζεται τις στεναχώριες με τη γυναίκα του. Αξίζει να αναφέρουμε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η αντιστροφή των ρόλων είναι μια μαθημένη συμπεριφορά από την παιδική ηλικία (πχ όταν ένα κορίτσι μεγαλώνει σε μια οικογένεια όπου τα συναισθήματα γελοιοποιούνται ή αγνοούνται , θα μάθει να καταπιέζει τη γυναικεία αυτή πλευρά της).
Πάντως, κλείνοντας σίγουρα δεν είναι ρεαλιστικό σενάριο όταν συχνά γυναίκες αναφέρουν «Ρομαντισμός είναι όταν εκείνος ξέρει τι θέλω παρόλο που εγώ δεν ξέρω τι χρειάζομαι αλλά μου το προσφέρει χωρίς εγώ να χρειαστεί να του το ζητήσω». Ας προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τους συντρόφους μας σε βιοχημικό και ανατομικό επίπεδο ώστε να μην απογοητευόμαστε και να επιλέγουμε ανάλογες συμπεριφορές.
Ειρήνη Καραμανή, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια- Επιστημονική Υπεύθυνη ΚΕ.ΨΥ.Π.Ε
Η Ειρήνη Καραμανή αποφοίτησε με άριστα από το τμήμα Ψυχολογίας του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου και έχει ολοκληρώσει δυο μεταπτυχιακά «Έλεγχος στρες και προαγωγή υγείας» στην Ιατρική σχολή Αθηνών και «Παιδοψυχολογία» στο Πανεπιστήμιο του Central Lancashire. Ειδικεύτηκε στα πλαίσια τετραετούς εκπαίδευσης στη Συστημική προσέγγιση στην ψυχοθεραπεία ατόμων, ομάδων και οικογενειών στο Ινστιτούτο Εκπαίδευσης και Έρευνας στη Συστημική Ψυχοθεραπεία “Λόγω Ψυχής”, όπου συνδυάζονται στοιχεία ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας, αφηγηματικής ψυχοθεραπείας και νευροεπιστημών.