Στάδια Ανάπτυξης Λόγου και Ομιλίας

Όπως είναι γνωστό, το κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό ανάπτυξης. Παρόλα αυτά οι ειδικοί χρησιμοποιούν τον όρο αναπτυξιακά ορόσημα για να καθορίσουν αν ένα παιδί έχει φυσιολογική ανάπτυξη ή αναπτυξιακή καθυστέρηση. Τα πιο σημαντικά στάδια Ανάπτυξης εξελίσσονται έως τα πρώτα 5 χρόνια.

Παρακάτω αναφέρονται τα Στάδια Ανάπτυξης και πρέπει να τονιστεί ότι δεν εμφανίζονται σε όλα τα παιδιά καθώς και με τον ίδιο ρυθμό.

 

Ηλικία 0 – 6 μηνών

Στην ηλικία των 0-6 μηνών παρατηρούμε το παιδί να αναγνωρίζει και να τρομάζει με ήχους, να εντοπίζει τον ήχο και να γυρνά το κεφάλι του καθώς και να επαναλαμβάνει αυτούς τους ήχους. Συχνά μιμείται ήχους, ψιθυρίζει και προσπαθεί να επικοινωνήσει με ευχάριστους ήχους, χρησιμοποιεί χειρονομίες για να επικοινωνήσει την οποιαδήποτε ανάγκη, χρησιμοποιεί διαφορετικό κλάμα για να εκφράσει αυτές τις ανάγκες, μπορεί και χρησιμοποιεί τα φωνήματα /b/, /m/, /p/ κατά το βάβισμά του και τέλος, όταν του μιλάνε εκείνο χαμογελά.

Ηλικία 7 – 12 μηνών

Στην ηλικία των 7-12 μηνών το παιδί μπορεί να κατανοήσει και να ανταποκριθεί στο άκουσμα του ονόματός του, καταλαβαίνει το ναι και το όχι, μπορεί να ακούσει και μιμείται περισσότερους ήχους, χρησιμοποιεί και εκείνο με τη σειρά του μεγαλύτερη ποικιλία ήχων καθώς μουρμουρίζει, ακούει όταν του μιλάνε και πλέον ξεκινά το μουρμούρισμα να το μετατρέπει σε ακατάληπτη γλώσσα, μπορεί και παράγει μια (1) ή περισσότερες λέξεις, αναγνωρίζει λέξεις (ουσιαστικά) που σχετίζονται με αντικείμενα συνηθισμένα (π.χ. παπούτσι, γάλα) και το εκφραστικό του λεξιλόγιο έχει μια (1) έως τρεις (3) λέξεις. Τέλος, κατανοεί απλές εντολές.

 

Ηλικία 13 – 18 μηνών

Σε αυτή την ηλικία το παιδί χρησιμοποιεί πρότυπα επιτονισμού ενηλίκων, ηχολαλεί και παράγει μη καταληπτή ομιλία, παραλείπει μερικά αρχικά σύμφωνα και σχεδόν όλα τα τελικά σύμφωνα. Σε αυτή την ηλικία ακολουθεί απλές εντολές, αναγνωρίζει ένα (1) με τρία (3) μέρη του σώματος, έχει εκφραστικό λεξιλόγιο από τρεις (3) έως είκοσι (20) ή περισσότερες λέξεις (συνεχίζει αυτές οι λέξεις να είναι ουσιαστικά), συνδυάζει χειρονομίες και λόγο και ζήτα τα περισσότερα από τα αντικείμενα που επιθυμεί.

 

Ηλικία 19 – 24 μηνών

Στην ηλικία των 19-24 μηνών το παιδί χρησιμοποιεί λέξεις πιο συχνά από ασυνάρτητη ομιλία (νεολογισμούς), γίνεται 25% – 50% κατανοητό από τους ξένους, ονομάζει μερικά οικεία αντικείμενα, γνωρίζει πέντε (5) μέρη σώματος, αρχίζει να συνδυάζει ουσιαστικά και ρήματα, ξεκινά να χρησιμοποιεί αντωνυμίες, χρησιμοποιεί κατάλληλο χρωματισμό στη φωνή για τις ερωτήσεις, απαντά σε ερωτήσεις «τι είναι αυτό;», περνά όμορφα ακούγοντας ιστορίες. Τέλος, το εκφραστικό του λεξιλόγιο έχει 50 με 100 και περισσότερες λέξεις και το αντιληπτικό του 300 και περισσότερες λέξεις.

 

 

Ηλικία 2 – 3 ετών

Στην ηλικία των 2-3 ετών ο λόγος του παιδιού είναι καταληπτός 50% – 75%, συνεχίζει να ηχολαλεί όταν συναντά δυσκολίες στο λόγο, καταλαβαίνει το «ένα» και τα «πολλά», εκφράζει την ανάγκη για τουαλέτα, ζητά αντικείμενα με το όνομά τους, δείχνει τις εικόνες σε βιβλίο και τις ονομάζει, αναγνωρίζει διάφορα μέρη του σώματος, ακολουθεί απλές εντολές και απαντά σε απλές ερωτήσεις. Επίσης, απολαμβάνει να ακούει μικρές ιστορίες, τραγούδια και ρυθμούς, κάνει ερωτήσεις με μια (1) ή δυο (2) λέξεις, χρησιμοποιεί φράσεις τριών (3)–  τεσσάρων (4) λέξεων, σε μορφή Υποκείμενο – Ρήμα – Αντικείμενο, χρησιμοποιεί μερικές προθέσεις, άρθρα, ρήματα στον ενεστώτα, ομαλό πληθυντικό και ανώμαλους τύπους στον αόριστο, έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 500 ή 900 ή περισσότερων λέξεων και εκφραστικό λεξιλόγιο 50 έως 250 ή περισσότερων λέξεων, παρουσιάζει πολλά γραμματικά λάθη, καταλαβαίνει τα περισσότερα πράγματα από αυτά που λέγονται, μιλάει με δυνατή φωνή, χρησιμοποιεί τα φωνήεντα σωστά και είναι περίπου 27 φωνήματα, επίσης χρησιμοποιεί σωστά και σύμφωνα σε αρχική θέση, χρησιμοποιεί το βοηθητικό «είναι» και τέλος χρησιμοποιεί μερικά ομαλά ρήματα στον αόριστο, κτητικά μορφήματα, αντωνυμίες και προστακτική.

 

Ηλικία 3 – 4 ετών

Στην ηλικία των 3-4 ετών το παιδί μπορεί να καταλάβει τη λειτουργία των αντικειμένων, τις αντίθετες  έννοιες (σταματώ – ξεκινώ, μέσα – έξω, μικρό – μεγάλο), ακολουθεί εντολές που αποτελούνται από δυο (2) και τρία (3) μέρη, ρωτάει και απαντάει σε απλές ερωτήσεις (ποιος, τι, που, γιατί), συχνά κάνει ερωτήσεις και ζητά λεπτομέρειες στις απαντήσεις, χρησιμοποιεί την ομιλία για να εκφράσει συναισθήματα, χρησιμοποιεί τέσσερις (4) με πέντε (5) λέξεις στις προτάσεις, αναγνωρίζει αντικείμενα με το όνομά τους, χειρίζεται επιδέξια τους ενήλικες και παρατηρεί, χρησιμοποιεί ουσιαστικά και ρήματα πιο συχνά, έχει αίσθηση του παρελθόντος και του μέλλοντος. Το αντιληπτικό λεξιλόγιο έχει 1200 – 2000 λέξεις και το εκφραστικό λεξιλόγιο 800 – 1500 λέξεων, ο λόγος του είναι 80% καταληπτός, η γραμματική βελτιώνεται αν και κάποια λάθη επιμένουν, μπορεί να κάνει κατάλληλη χρήση του «είμαι» και «είναι» στις προτάσεις, βάζει δύο (2) γεγονότα σε χρονολογική σειρά, συμμετέχει σε συζητήσεις και έχει συνεπή χρήση ομαλού πληθυντικού, κτητικών αντωνυμιών και ρημάτων αορίστου.

 

Ηλικία 4 – 5 ετών 

Στην ηλικία των 4-5 ετών το παιδί κατανοεί τις έννοιες των αριθμών έως το  τρία (3), αναγνωρίζει ένα (1) έως τρία (3) χρώματα, έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 2800 ή περισσότερων λέξεων και εκφραστικό λεξιλόγιο 900 έως 2000 ή περισσότερων λέξεων, μετράει ως το 10 μηχανικά, χρησιμοποιεί σωστές προτάσεις όσον αφορά τη γραμματική, χρησιμοποιεί προτάσεις τεσσάρων (4) έως οκτώ (8) λέξεων, απαντά σε σύνθετες ερωτήσεις που αποτελούνται από δυο (2) μέρη, ρωτά για ορισμούς λέξεων, μιλά με μια συχνότητα 186 λέξεων ανά λεπτό περίπου, εδώ μειώνεται ο συνολικός αριθμός των επαναλήψεων, Επιπλέον παράγει σύμφωνα με 90% ακρίβεια, ο λόγος του είναι συνήθως καταληπτός από τους ξένους, μιλά σχετικά με εμπειρίες (π.χ. στο σχολείο, σε σπίτια φίλων), αναμεταδίδει με ακρίβεια μια μεγάλη ιστορία, δίνει προσοχή σε μια ιστορία και απαντά σε απλές ερωτήσεις σχετικά με αυτή, χρησιμοποιεί κτητικές αντωνυμίες, μέλλοντα χρόνο και συγκριτικά μορφήματα στις προτάσεις.

 

Ηλικία 5 – 6 ετών

 Στην ηλικία των 5-6 ετών το παιδί ονομάζει έξι (6) βασικά χρώματα και τρία (3) βασικά σχήματα, ακολουθεί εντολές που αποτελούνται από 3 μέρη κάνει ερωτήσεις με το «πως», απαντά λεκτικά στο «Γεια» και στο «Τι κάνεις;», χρησιμοποιεί παρελθόντα χρόνο και μέλλοντα κατάλληλα, χρησιμοποιεί συνδέσμους, έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο περίπου 13000 λέξεις, ονομάζει τα αντίθετα, ονομάζει διαδοχικά ημέρες της εβδομάδας, μετρά ως το 30 μηχανικά, ανταλλάσσει πληροφορίες και κάνει ερωτήσεις, χρησιμοποιεί προτάσεις με λεπτομέρειες, αναμεταδίδει με ακρίβεια μια ιστορία, τραγουδά ολόκληρα τραγούδια και απαγγέλει παιδικά ποιηματάκια και επικοινωνεί εύκολα με ενήλικες και άλλα παιδιά.

 

Ηλικία 6 – 7 ετών

Στην ηλικία των 6-7ετών το παιδί μπορεί και ονομάζει κάποια γράμματα, αριθμούς και νομίσματα, τοποθετεί στη σειρά τους αριθμούς, κατανοεί το «αριστερά» και το «δεξιά», κάνει αυξανόμενα πιο σύνθετες περιγραφές, απασχολείται με συζητήσεις, το αντιληπτικό λεξιλόγιο έχει περίπου 20000 λέξεων, χρησιμοποιεί προτάσεις έξι (6) λέξεων περίπου, κατανοεί τις περισσότερες έννοιες του χρόνου, μπορεί να πει το αλφάβητο, μετράει ως το 100 μηχανικά, χρησιμοποιεί περισσότερα μορφολογικά σημάδια καταλλήλως και χρησιμοποιεί κατάλληλα την παθητική φωνή.