Τo Σώμα της Ψυχής

Η σχέση ψυχής και σώματος απασχόλησε τους ανθρώπους από την αρχαιότητα. Στη βάση αυτή τέθηκαν ποικίλα ερωτήματα φιλοσοφικού περιεχομένου που επεκτάθηκαν και στον κλάδο της ψυχολογίας και της νευροεπιστήμης. Καρτεσιανός δυισμός ή μονισμός; Είμαστε ύλη ή ενέργεια; Δυτικό μοντέλο επιστημονικής σκέψης ή Ολιστική- Εναλλακτική κατανόηση σώματος-ψυχής; Υπάρχει τελικά αλληλεπίδραση μεταξύ ψυχής και εγκεφάλου; Οι μελέτες που διεξάγονται στο χώρο στης κβαντικής ψυχολογίας δίνουν ένα νέο πρίσμα εξέτασης του εν λόγω φαινομένου. Η βασική αρχή της Κβαντικής ψυχολογίας είναι , το ότι "ο παρατηρητής διαμορφώνει την πραγματικότητα του". Αν νοιώθουμε καταθλιπτικά, είναι γιατί η παρατήρησή μας εκείνη τη στιγμή είναι κατάθλιψη, γιατί τη δεδομένη στιγμή "είμαστε" κατάθλιψη. 

Πολλοί είναι αυτοί που κάνουν λόγο για ψυχοσωματικά συμπτώματα. Τα συναισθήματα μας επηρεάζουν κάθε κύτταρο του σώματος και όχι μόνο τις σκέψεις και τη διάθεση μας. Από την άλλη μεριά διαπιστώνουμε πως η σχέση αυτή είναι αμφίδρομη. Η κατάσταση του σώματος μας επηρεάζει με τη σειρά της την ψυχική μας διάθεση. Όταν για παράδειγμα είμαστε άρρωστοι, πέφτει η διάθεση μας, γεγονός που με τη σειρά του μπορεί να χειροτερέψει την πορεία της νόσου προκαλώντας έναν φαύλο κύκλο όπου ο ψυχολογικός παράγοντας μπορεί να οδηγήσει στην επιδείνωση μιας ασθένειας ή ακόμη και να παρεμποδίσει την ομαλή εξέλιξη μιας θεραπείας και την ανταπόκριση του ασθενούς σε αυτήν.  Επομένως, όπως πλέον αποδέχονται οι ειδικοί, το σώμα και η ψυχή δεν αποτελούν δύο ανεξάρτητες οντότητες, αλλά επηρεάζουν το ένα το άλλο, σε μια διαρκή αλληλεπίδραση. 

Όπως άλλωστε έχει βρεθεί, η συναισθηματική μας κατάσταση μπορεί να επηρεάσει και την έκκριση ορμονών στο σώμα μας. Οι σκέψεις μας επιφέρουν μεταβολές στη χημεία του σώματος - στους νευροδιαβιβαστές, στις ορμόνες, ακόμη και στον τόνο των αγγείων και των μυών. Οι ορμονικές αυτές μεταβολές με την σειρά τους μπορούν να επηρεάσουν ακόμα και την ευπάθεια του ανοσοποιητικού συστήματος. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε τον HPA άξονα του στρες (Υποθαλάμος- Υπόφυση- Επινεφρίδια) καθόσον όταν ενεργοποιείται οδηγεί στην παραγωγή ποικίλων ορμονών (πχ CRH, AVP, ACTH) οι οποίες ενεργοποιούν τον φλοιό των επινεφριδίων προς παραγωγή γλυκοκορτικοειδών (κορτιζόλη). Όταν ο άξονας δεν κλείνει και το άτομο συνεχίζει να βιώνει στρες οι ορμόνες αυτές διεγείρουν την φλεγμονή , καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα και επιβαρύνουν το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας (καταστολή ορμόνης αναπαραγωγικού συστήματος LHRH).

Τα συνηθέστερα ψυχοσωματικά συμπτώματα αφορούν τις ημικρανίες, τα προβλήματα στο στομάχι και το έντερο (με πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου), τις δερματικές ενοχλήσεις (έκζεμα, επίμονος κνησμός, ερυθρότητα του δέρματος, σπυράκια) και το καρδιαγγειακό μας σύστημα (ταχυκαρδίες, έκτακτες συστολές, αύξηση της αρτηριακής πίεσης). Η ψυχή και το σώμα αποτελούν ένα ενιαίο και αδιάσπαστο σύνολο. Όταν πάσχει το ένα, μοιραία συμπαρασύρει και το άλλο, γι’ αυτό και έχει πολύ μεγάλη σημασία η ολιστική θεραπευτική προσέγγιση του ασθενούς.